Pod dejstvom raznih patoloških činilaca, može se desiti da se normalna statika unutrašnjih polnih organa žene promeni, odnosno da pojedini polni organi pod dejstvom izvesnih faktora pređu iz normalnog u patološki položaj.
Fiziološki položaj materice
Materica se, kao najveći polni organ, nalazi u sredini male karlice ispod terminalne, iznad interspinalne linije, ispred rektuma, a iza mokraćne bešike. Za opisivanje njenog položaja neophodno je odrediti sledeće:
- POSITIO ili stav označava gde se uterus u celini nalazi u maloj karlici. Normalno se nalazi u osovini karlice, dno materice je u visini terminalne, a grlić u visini interspinalne linije.
- VERSIO podrazumeva nagib cele materice prema vagini. Naime, njena uzdužna osovina (tela i grlića) sa osovinom vagine stvara prav ugao. Ovaj položaj materice naziva se anteverzija materice – anteversio uteri.
- FLEXIO podrazumeva savijanje (pregibanje) tela materice prema grliću pri čemu se stvara ugao od preko 90-do 100°. Ovaj položaj materice se naziva antefleksija materice – anteflexio uteri. Prema tome, fiziološki položaj materice je umerena anteverzija i antefleksija.
Promenu položaja materice mogu izazvati brojni faktori. Najčešće se dele na fiziološke (trudnoća i prepunjenost unutrašnjih organa) i patološke (tumori, eksudati, adhezije). Promena položaja materice može biti u nivou horizontalne i vertikalne ravni. U nivou horizontalne ravni može doći do raznih varijacija u smislu ante-, retro-, latero- pozicije kako verzije tako i fleksije. Sa druge strane pomeranje u nivou vertikalne ravni, može biti u smislu podizanja – elevacije ili spuštanja- spad ili ispadanje materice. Takođe oko vertikalne osovine može doći do okretanja koje može biti uvrtanje – torzija ili obrtanje-rotacija, a ako se unutrašnja strana materice izvrne upolje to je izvrtanje – inverzija materice. Kod torzije, materica je uvijena više od 45° (najčešće 60-120°) oko svoje duže osovine i najčešće nastaje u toku trudnoće.
Uzrok nastanka
Najčešće je uzrok nastanka nejasan, dovodi se u vezu sa abnormalnom fetalnom prezentacijom, postojanjem lejomioima, anomalijama Mülerovih kanala, velikim tumorima jajnika, nastankom strukturakne slabosti materice nakon carskog reza, kongenitalnim strukturalnim slabostima materice i dr.
